Nüzhet Gökdoğan kimdir? İlk türk astronom ve akademisyen olarak bilinen ve verdiği hizmetlerle gök bilimi alanında Türkiye’ye büyük katkı sağlayan Nüzhet Gökdoğan, 103. doğum gününde Google tarafından Doodle yapıldı. Türk bilim tarihinde önemli bir yer edinen ilk türk kadın gök bilimci Hatice Nüzhet Gökdoğan‘ın başarıları Türk kadınlarına örnek niteliğinde oldu. Nüzhet Gökdoğan kimdir, kaç yaşında, nüzhet gökdoğan hayatı? İşte detaylar…
PROF. DR. NÜZHET GÖKDOĞAN KİMDİR?
Hatice Nüzhet Gökdoğan, (14 Ağustos 1910, İstanbul- 24 Nisan 2003), Türk gök bilimci ve akademisyen. Türkiye’nin ilk bilim kadınlarındandır. Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, 1910 yılında İstanbul’da doğdu. Babası Atatürk’ün silah arkadaşlarından tümgeneral Mehmet Zihni Toydemir, annesi Nebihe Hanım’dır.
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi kayıtlarındaki bir numaralı doktora tezinin sahibidir ve Fakülte’deki Astronomi Kürsüsü’nde görev yapan ilk Türk doçent olan Gökdoğan, 1954-1956 ve 1978-1980 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığı yaptı. Bayındırlık Bakanlarından siyasetçi Ali Mukbil Gökdoğan’ın eşi, Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörü Gönül Gökdoğan’ın annesidir.
GOOGLE İLK KADIN GÖKBİLİMCİ NÜZHET GÖKDOĞAN ADINA DOODLE DÜZENLEDİ
Doodle tıklandığında kullanıcılar, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’da dünyaya gelen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan ile ilgili bilgi ve haberlerin yer aldığı sayfaya yönlendiriliyor.
Doodle uygulamaları, dünya ülkeleri için önemli gün ve tatillere, kültürel olaylara ve tarihte yer alan önemli kişilere yer vererek dikkati çekmeyi amaçlıyor. İnternet kullanıcıları, özel tasarımlı logonun üstüne tıklayarak, o güne, kişiye ya da konuya ilişkin ayrıntılı bilgiye erişebiliyor.
NÜZHET GÖKDOĞAN ESERLERİ, EN MERAK EDİLEN ÇALIŞMALARI
Nüzhet Gökdoğan, 23 Haziran 1954’te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi dekanlığına seçildi ve Türkiye’nin ilk kadın dekanı olarak iki yıl bu görevi sürdürdü. 1958 yılından itibaren 22 yıl Astronomi Kürsüsü başkanlığı yaptı. Bölüm Başkanlığı süresince Fransa’da Meudon ve Nice, İsviçre’de Basel, İtalya’da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirdi. Aralık 1971’de Astronomi kürsüsünde Türk ve Balkan astronomların katıldığı “Keppler Sempozyumu”nu düzenledi.
1978’de ikinci kez dekan seçildi. Eylül ayında Silivri’de II. Ulusal Astronomi Kongresi’ni düzenledi. Bu Kongre, 1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok önemli bir toplantı oldu. Nüzhet Gökdoğan, 1980’de dekanlık ve bölüm başkanlığı görevlerini sürdürmekte iken emekli oldu. Akademik yaşamı boyunca 6 ders kitabı çevirdi; 3 ders kitabı yazdı; 13 bilimsel makalesi yayınlandı. TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nin kurulmasında ilk adımların atılışında rol oynadı.
NÜZHET GÖKDOĞAN TÜRKİYE’DEKİ İLK KADIN DEKAN OLDU
1 Aralık 1948 yılında Fen Fakültesi’nin teklifi ile İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından Profesörlüğe yükseltilmiş, sonra da Fakülteyi temsilen Senatörlüğe ve 1954 yılında da Dekanlığa seçilmiştir. 1956 yılına kadar iki yıl bu görevi yürütmüştür. Prof. Gökdoğan böylece Türkiye’de, Üniversitelerimizde ilk kadın Senatör ve ilk kadın Dekan olmak şerefine ulaşmış ve Senatörlük görevini uzun yıllar sürdürmüştür. 1958 yılında Astronomi Kürsüsü’nü yönetmeye başlayan Prof. Gökdoğan, 22 yıl Kürsü ve Bölüm Başkanlığı görevinde kalmıştır. 1978 yılında ikinci kez Dekan ve Bölüm Başkanlığı görevlerini sürdürürken 1980 yılında yaş haddinden emekli olmuştur. Prof.Dr. Nüzhet Gökdoğan Astronomi Bölümü’ne 46 yıl hizmet etmiştir.
Bölüm Başkanlığı süresince Fransa’da Meudon ve Nice, İsviçre’de Basel, İtalya’da Asiago Rasathaneleri ile ortak araştırma programları geliştirmiştir. Türk Astronomi Derneği’nin kurucularından olan Prof. Gökdoğan, 20 yıl kadar bu derneğin başkanlık görevini yürütmüştür. Kendisi Uluslararası Astronomi Birliğinin Türkiye temsilcisi ve Güneş Fiziği ile Spektroskopi komisyonlarının üyesi olmuştur. Üniversiteli Kadınlar Derneği’ninde kurucu üyelerinden olup çeşitli dönemlerde yıllar boyu bu Derneğin Başkanlığında bulunmuştur.
1971 yılının Aralık ayında, Astronomi Kürsüsü’nde Türk ve Balkan astronomlarının iştirak ettiği Kepler Sempozyumu’nu, 1978 yılının Eylül ayında da, Silivri’de Türk ve bazı yabancı davetli astronomların katıldığı Astronomi Sempozyumunu düzenlemiştir. Bu Sempozyum, bugün kurulmuş olan Ulusal Gözlemevi fikrinin gündeme geldiği ve tartışılmaya başlandığı çok önemli bir toplantı olmuştur. Ayrıca Üniversiteli Kadınlar Derneği’nin Başkanı olarak, UNESCO’nun düzenlediği okuma yazma yılı nedeni ile, 1970 yılında Ortadoğu ülkeleri ve Yunanistan’ın katıldığı bir sempozyumu gerçekleştirmiştir.
Fransızca, İngilizce ve Almanca dillerini çok iyi bilen Prof.Dr. Nüzhet Gökdoğan, şimdi merhum olan Prof.Dr. Mukbil Gökdoğan’la evli olup, biri Devlet Konservatuarı’nda profesör, diğeri de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde profesör olan iki öğretim üyesi annesidir.
Nüzhet Gökdoğan, 24 Nisan 2003 tarihinde 93 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi. Kızı Gönül Gökdoğan da Cumhuriyet tarihinin ilk kadın keman profesörüdür.
